“Bilge ağaç, ölümsüz ağaç” gibi unvanlarla tesmiye edilen zeytin ağaçları her sene eş oranda meyve vermez. Belki bundan dolayıdır ki; zeytin ağaçları yüzlerce sene hatta bazıları bin yıla yakın ömür sürerler. Tabiatı gereği zeytin ağacı bir yıl bol mahsul verirken ertesi yıl çok daha az hatta kimi zaman hiç meyve vermeyebilir. Ağaç bu esnada tabiri caizse dinlenir, yepyeni bir sezona hazırlık yapar. Bu nadas dönemine periyodisite denilir ve halk dilinde “var yılı yok yılı” olarak nam salmıştır. Sadece zeytine has bir tanımlama olmayıp, bazı tarım ürünlerinde de periyodisiteye rastlanır. Ama genel itibariyle zeytin için kullanılan bir ifadedir.
Ege ve Akdeniz bölgelerinin birçok yerinde kalın gövdeli, kocaman zeytin ağaçlarına rastlarsınız. Bakımsız dururlar belki ama yüzlerce yıldır hatta bir kısmı bin yılı bulan ömürleriyle çok uzun yıllardır meyve vermektedirler. Çok temel anlamda 3 metot vardır zeytin ağaçlarının ömür tayini için. Dendrokronoloji, radyokarbon tarihlemesi ve DBH metodu.
En bilindik yöntemlerden biri dendrokronolojidir. Gövdeden alınan kesite uzmanlar tarafından halka sayımı yapılır ve aşağı yukarı zeytin ağacının yaşı tespit edilir.
Radyokarbon tarihlemesinde ise; gövdeden ölü bir doku numunesi alınır ve kimyasal bir yöntemle bu dokunun kaç yıldır ölü olduğu tespit edilir. Böylelikle yaklaşık bir ömür tayini yapılır.
DBH yönteminde ise (Diameter at Breast Height) ağacın çevresi göğüs hizasında ölçülür. “Çemberin çevresi” formülünden çapı hesap edilir. Ağacın çapı ve yaşı arasındaki ilişkiyi uzmanlar tayin eder. Ama kabaca gövde ne kadar genişse, ağaç o kadar yaşlıdır çıkarımında bulunmak mümkündür.
Girit Adası’nın Vouves Köyü’nde 3000 yıllık bir zeytin ağacının halen meyve verir durumda olduğu biliniyor. Gövde çevresi 12.5 metre, çapı 4.6 metre ve 3 metre yüksekliğe sahip. Aynı zamanda bu ağaç “Doğal Anıt” olarak kayıtlara geçmiştir.
Manisa’nın Kırkağaç ilçesinde 1658 yaşında olduğu tespit edilen zeytin ağacı Bakır Mahallesi Güce mevkiinde yer almaktadır. Hâlen meyve veren zeytin ağacı Türkiye’nin en yaşlı zeytin ağacı olarak kayıtlarda yer almaktadır.
Zeytin ağacının verimliliğini etkileyen birçok unsur vardır. Bunlardan ilk akla gelenleri; iklim, bölge, ağacın yaşı, toprak türü, ağacın cinsi gibi fiziki hususlardır. Bunların yanında hasat zamanı, hasat türü ve yetiştirme yöntemleri de büyük önem arz etmektedir. Bu değişken durumları bir kenara bırakıp ortalama rakamlar zikretmek gerekirse; zeytin ağacının en verimli yaşları 40-50’li yaşlardır. Bu yaşlardaki olgun bir zeytin ağacının hasadından ortalama 50 kilogram zeytin elde edilebilir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi zeytin ağacının verimliliği birçok dış etmene bağlıdır. Hasat zamanı, hasat türü, hasadı yapılan zeytinin nerede taşındığı ve saklandığı, zeytinin kaç derecede sıkıldığı gibi birçok unsur 1 kilo zeytinyağı kaç kilo zeytinden çıkar sorusuna verilecek cevapları çeşitlendirir. Ama genel itibariyle ideal şartlara sahip bir ağacın hasadının ve sıkımının neticesinde 5 kg zeytinden 1 kg zeytinyağı çıkar. Bu ortalama bir rakamdır. Reel değer için 3 ilâ 10 kg zeytinden 1 kilo zeytinyağı çıkar denebilir. Aralığın bu kadar açık verilmesinin sebebi yukarıda saydığımız şartların değişkenliğinden ötürüdür.
Egeye Dönüş markalı zeytinyağları birçok farklı içerik ve ambalaj çeşidiyle uzun yıllardır sizlerin beğenisine sunulmaktadır. Yemeklik, kahvaltılık, içimlik, bebek yağı gibi birçok farklı tüketim alanına hitap eden türleriyle ölümsüz ağacın meyve suyunu sizlere ulaştırmaya devam etmektedir.
Ömrünüz zeytin ağacı gibi uzun, bedeniniz zeytinyağı gibi sıhhatli, yuvanız zeytin taneleri gibi bereketli olsun.
Afiyet şifa olsun.
Egeye Dönüş Kalem Ekibi
Internet Explorer tarayıcısının 9.0 ve daha eski sürümlerini desteklememekteyiz. Web sitemizi doğru görüntüleyebilmek için tarayıcınızı güncelleyebilirsiniz, güncelleyemiyorsanız başka bir tarayıcıyı ücretsiz yükleyebilirsiniz.