Genel adıyla kuru dut veya beyaz dut kurusu olarak da bilinen, Türkiye’nin pek çok bölgesinde yaygın olarak yetişen beyaz dutun kurutulmasıyla elde edilen bir meyve kurusudur.

Beyaz dut ve beyaz kuru dut, alternatif tıpta çeşitli hastalıkları tedavi etmek amacıyla uzun süredir kullanılan bir bitkidir. Antibakteriyel bakış açısı olmak üzere, faydaları üzerine de pek çok araştırmaya konu olması beyaz dut meyvesini ve yapraklarını kıymetli kılmaktadır.

1,55 gram protein

0,48 gram yağ

 B grubu vitaminleri

 C vitamini 51 mg

Potasyum 2 gram

Kalsiyum 0,3 g

Magnezyum 0,15 g

Demir 35 mg

Çinko 17 mg

C vitamini zengini olan beyaz dut, bu özelliği ile zararlı serbest radikaller ile savaşarak iltihap önleyici görevini oldukça fazlasıyla yerine getirmektedir.

Demir eksikliğine çözüm olarak da tercih edilebilecek ölçüde, kuru dut demir içeriği açısından yüksek bir meyvedir.

Beyaz dut, flavonoidler, alkaloitler ve fenolik asitler olmak üzere kanserle savaşabilecek antioksidanlar açısından zengindir. Kuru dutta hangi vitaminler var böylece öğrenmiş oluyoruz.

Beyaz kuru dut faydalarına geçmeden önce, sık sorulan bir soruya cevap verelim, dut kurusunu yıkamak gerekir mi?

Evet, kapalı kurutma fırınlarda kurutulmadığı müddetçe; toz, börtü-böcek ihtimaline karşılık her zaman gözle kontrol edilmeli ve yıkayarak tüketilmelidir.

Sıkça sorulan sorular üzerinden ilerleyerek, kuru dut ne işe yarar açıklayalım.

Kuru dut çayı nasıl demlenir hemen kısaca tarif edelim.

Dutun çok fazla sıcağa maruz kalmasına gerek olmayan bu çay için, 2 su bardağı kadar kaynar içme suyu içerisine, önceden yıkadığınız 1 avuç beyaz dut kurusunu ekleyin ve kısık ateşte 5 dk daha kaynatın. Akabinde süzerek tüketebilirsiniz.

İltihap ve enfeksiyon kavramları vücudun mikroplarla savaşması anlamına gelen benzer içeriklerdir.

Kuru dut iltihap giderici etkiye sahip olması ile bilinen bir besindir. İçeriğindeki C vitamini sayesinde serbest radikaller ile savaşabilir ve doğal antibiyotik kuru dut vücudunuzdaki iyileşmeye katkıda bulunabilir.

Dut kurusu iltihabı söker mi sorusuna böylece cevap bulduktan sonra kuru dut çayının faydalarından devam edebiliriz.

Araştırmalar, beyaz dutlarda bulunan pirol alkaloitlerinin, nitrik oksit üretimini artırarak makrofaj aktivitesini önemli ölçüde aktive edebildiğini göstermiştir. Bu bize enfeksiyon ve iltihap giderici bitkisel bir kaynak olarak kuru dut çayının faydası olabileceği sonucunu gösterebilir.

Evet, kuru dut faydaları Saraçoğlu’nun da ifade ettiği üzere saymakla bitmez. Dut kurusu kürü başta boğaz ağrıları, öksürük, vücut enfeksiyon temizliği olmak üzere özellikle mikroplarla savaşma konusunda en kolay uygulanabilen ve en etkili yöntemlerden birisidir.

Kuru dut boğaz enfeksiyonuna iyi gelir mi sorusuna, bu alanda yapılan araştırmaların da faydalı sonuçları ışığında evet olarak cevap verilebilir. Zira C vitamini ve A vitamini açısından oldukça zengin bir meyvedir.

Bununla birlikte ekleyelim ki, kuru dut suyunun öksürüğü kesmesi beklentisi öncelikle düzenli kullanıma bağlıdır. Ayrıca boğazdaki kuru öksürük veya balgamlı öksürük yoğunluğuna bağlı olarak ek takviye gerekebileceğini unutmamalısınız.

Dutun çok fazla sıcağa maruz kalmasına gerek olmayan bu çay için, 2 su bardağı kadar kaynar içme suyu içerisine, önceden yıkadığınız 1 avuç beyaz dut kurusunu ekleyin ve kısık ateşte 5 dk daha kaynatın. Akabinde süzerek tüketebilirsiniz.

Dut kurusu suyu kaç gün içilmeli kararı size kalmış olmakla birlikte, 3-5 gün kullanım ardından biraz ara verilmesi uygun olabilir zira şeker içeriği yüksek olan bu meyvenin, dikkatli tüketiminde fayda vardır.

Öksürük için kuru dut çayından bahsettikten sonra sıradaki soru ile devam edebiliriz.

Beyaz kuru dut, diğer meyvelerde de olduğu gibi çok fazla ısıya maruz kalmamalı ve haliyle içindeki besin değerlerini kaybetmemelidir.

2 su bardağı kadar kaynar su içerisine 1 avuç kuru dut ekleyin, 5-10 dk. kaynattıktan sonra süzerek tüketebilirsiniz.

Gluten veya laktoz benzeri bağırsak zorlayıcı içeriği bulunmayan dut kurusu, hem kuru meyve olarak tüketiminde hem de dut kurusu çayı olarak tüketildiğinde hem annede hem bebekte herhangi bir bağırsak sıkıntısına sebep olmayacaktır.

Beyaz kuru dut süt yapar mı sorusuna ve kuru dut anne sütü arttırır mı sorusuna evet cevabı verdikten sonra diğer sorular ile devam ediyoruz.

Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi’nde 2013 yılında yayınlanan bir çalışmaya göre, beyaz dut içerisinde bulunan antosiyaninler karaciğerde yağ birikmesini önleyebilmektedir. Bu meyvedeki antosiyaninlerin, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığını aktif olarak önleyebileceği sonucuna vardılar. Burada aslında temiz ve sağlıklı bir karaciğerin neticesinde, kuru dut suyunun cilde faydaları da olumlu olabileceği yorumlanabilir, dut iltihap söker mi sorusuna da olumlu yanıtlar alınabilir.

Beyaz kuru dut faydaları sanırız ki saymakla bitmeyecektir, zira üzerine çok fazla çalışma mevcut olan bu enfeksiyon düşmanı bitki için çalışmalar devam etmektedir.

Geleneksel Çin Tıbbı konusunda uzman doktor Li Shizhen, 1578 yılında yazdığı “Materia Medica Özeti” kitabında, dut çayının gençleştirici etkilerine dikkat çekmiş ve “Ölümsüz Çim” olarak da anılmıştır. Bu bitki tek başına, şifalı ve yenilebilir, 17 çeşit amino asit, ham protein, ham yağ içerir. Japonya'da “uzun ömürlü çay” olarak bilinir.

Doktor Li’nin bu kitabında yer alan bilgiye göre, dut çayı mide ve dalakta soğuğu uyarır ve buradan yola çıkarak kendisi adet döneminde içilmesinin uygun olmadığını belirtmiştir. Adetliyken kuru dut çayı içilmez şeklinde bir sonuca ulaşmış oluyoruz.

Kuru dut veya beyaz dut zararları belirgin bir şekilde raporlanmamış olmakla birlikte, kolesterol düşürmek gibi faydalı bir etkiye sahip bu meyvenin tüketimi esnasında, halihazırda kolesterol ilacı kullanan hastaların doz ayarını dikkatli kontrol etmesi ve öncelikle doktoruna danışması önerilir.

Benzer şekilde insülin veya diyabet için ilaç kullanan kişilerin doktora danışması gerekir.

Dut suyu fazla içilirse ne olur sorusuna kullanıcı yorumlarından aldığımız cevap genelde mide ekşimesi, kusma ve ishal gibi semptomlar olarak belirtilmektedir.

Egeye Dönüş Kalem Ekibi

Kaynakça

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6358891/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33572374/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29883416/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5147903/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24962785/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22982777/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29125970/

https://doi.org/10.1155/2013/787981

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23164765/