Domates Tozu

Ülkemizde bilinirliği çok da fazla olmayan ama global çapta fonksiyonel gıdaların üst sıralarında yer alan domates tozu, hem sağlıklı bir katkı maddesi hem de pratik kullanıma sahip olması gibi özellikleriyle dikkati çekiyor.

Domates tozu basit bir anlatımla doğal olarak kurutulmuş yaz domateslerinin öğütülerek toz haline getirilmesidir.
Domates tozu nedir sorusuna cevap vermeden önce domates nedir, domatesin tarihi, domatesin mutfaklara girişi gibi konularda kısa kısa bilgiler vermek faydalı olacaktır kanaatindeyiz.

Solanaceae familyasına mensup olan domates botanik dünyasında Lycopersicum esculentum Mill. Adı ile bilinmektedir. Domatesin anavatanı, Meksika ve Peru’dur. Bu coğrafyadan Avrupa’ya 16. Yüzyılın başlarında geçtiği tespit edilmiştir. Domates’in Türkiye’ye gelişine baktığımızda ise, 1. Dünya Savaşı yılları karşımıza çıkar.
Azteklerin ifade şekline göre “Tomoti” olarak adlandırılan domatesin, Cristophe Colomb’un Amerika’yı keşfinin akabinde İspanyol gemileriyle Avrupa’ya taşındığı bilinmektedir. Domates, muhtelif Avrupa ülkelerinde önceleri süs bitkisi olarak kullanılmış olsa da ilerleyen dönemlerde özellikle İtalya ve civarında ilaç olarak kullanıldığı bilgisi kayıtlara geçmiştir. 1700’lü yılların başında Fiorentina’lı bir aşçıbaşının, özel tarifli salatasında çiğ domates kullanmasıyla bu lezzet keşfedilmiş ve domatesin sıcak ve soğuk tariflerde kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır.

Domatesin Türk mutfağına 18. Yüzyılda girdiği bilinmektedir. O zamanlar kiraz domates ya da cherry domates diye de bilinen formda karşımıza çıkar. Sonraları muhtelif zirai işlemlerden ve tarımsal evrimden geçen domates, günümüzdeki formuna kavuşmuştur. Özellikle Türk mutfağında domates salçasının yaygınlaşmasıyla birlikte hemen hemen her yemekte kendine yer bulmuştur.

Domatesin yaklaşık %95’inin su olduğu bilinmektedir. Bu yüksek su oranı, zamanla domatesi katma değerli bir mamüle dönüştürme fikrini doğurmuştur. Bir çırpıda akla gelen domates mamullerini sıralamak gerekirse;

Domates tozu üretimi özetle domateslerin kurutularak öğütülmesi işlemidir. Domatesi kurutma işleminde, hem gün kurusu denilen güneşte kurutma usulü hem de endüstriyel kurutma (fırın kurutması) usulü uygulanmaktadır. Kuruyan ve öğütme sonrası toz haline getirilen domatesler mamule dönüştüğünde farklı isimlerle anılabilmektedir. Bunlardan birkaçı;

• Domates Tozu

• Domates Kurusu Tozu (Kuru Domates Tozu)

• Domates Unu

100 gram domates tozu yaklaşık 302 kalori içerir. 0,44 gram yağ ve yaklaşık 75 gram karbonhidrat, 9 gram lif ve 13 gram protein içerir. Likopen açısından çok zengindir. Likopen; çok güçlü bir antioksidan olup domates, başlı başına antioksidan karotenoitlerden biri olan likopenin en güçlü kaynaklarından biridir.

Domates tozu glüten, renklendirici, ilâve katkı içermemesi nedeniyle çölyak hastalarının ve glüten hassasiyeti olanların tercih ettiği mamullerden birisidir.

Domates tozu ya da bir diğer ismiyle toz domates kurusu nemden uzak, serin, direkt güneş almayan, ağzı kapalı bir cam kavanozda muhafaza edilmelidir.

Katma değerli ürünlerin fiyat endeksi genellikle fayda/maliyet performanslarına bağlıdır. Domates tozunun fiyat skalası da genel itibariyle ikamelerinin piyasa fiyatlarına göre belirlenir. En önemli kriter; ilgili sezondaki domates fiyatlarıdır. Akabinde de üretim, dağıtım gibi operasyonel maliyetler işin içine girer. Tüketici açısından ele alındığında belki de en önemli domates tozu fiyat değerlendirme kriterleri şunlar olmalıdır;
İkamesi direkt domates olduğu için ne kadar domatesten ne kadar domates tozu elde edilir hesabından hareketle eşdeğer hacimdeki domates maliyeti
Domatesin stok / yer maliyeti
Domatesin çürüme / bozulma gibi etkenlerle oluşan fire maliyeti
Domatesi satın almak için harcanan zaman maliyeti
Domatesi tariflerde kullanırken yapılacak işçilik maliyeti (soyma, doğrama vs.)
İşçilik yapılan domatesin atıklarının israf maliyeti
Tüm bu unsurlar değerlendirildiğinde konsantre bir mamul olarak değerlendirebileceğimiz domates tozu, efektif bir ürün olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çok yaygın olmasa da, topuk dikeni tedavisi için domates tozunu, sirke, lahana yaprağı ve vazelin ile bir kür haline getirip harici uygulama yaptığı bilgisine rastlanmıştır. Uygulamanın muteber olup olmadığı, zamanla kayda geçer düşüncesindeyiz.

Domates tozu; salatalarda, ekmeklerde, çorbalarda, pilav türlerinde, kırmızı ve beyaz et yemeklerinde, köfte harçlarında, tuzlu bisküvi ve kraker yapımında, makarna, mantı, erişte hamurlarında katkı malzemesi olarak kullanılabilir. Domates salçasının girdiği her tarifte gönül rahatlığıyla kullanılabilir. Kahvaltılarda soğuk sıkım zeytinyağı ile karıştırarak, omletlerde ve kızarmış / haşlanmış patates üzerinde baharat olarak kullanabilirsiniz.

Domates tozu; hammadde ve üretim aşamaları düşünüldüğünde hem aroma hem de renk veren bir üründür. Dolayısıyla domates tozunun kullanıldığı bir tarifte, ilâveten kırmızı toz biber ve / veya domates salası kullanımına pek gerek yoktur. Damak tadına göre elbette az miktarda toz biber ve salça kullanılabilir ama, domates tozunun tarife olan gerçek katkısını deneyimlemeniz için tek başına kullanılması en doğru sonucu verecektir. Netice itibariyle domates tozu, kırmızı toz biber ve domatesin ikamesi işine yarar diyebiliriz.
Egeye Dönüş, domates tozuna özel indirimler ve dönem dönem yaptığı kampanyalarla kaçırılmayacak fiyat fırsatları sunuyor. Siz de domates tozuna indirimli fiyatlarla ulaşmak isterseniz Egeye Dönüş sosyal medya hesaplarını takip edin. Web sitemizde yer alan e-bülten abonelik formunu doldurarak domates tozu ile ilgili indirim ve kampanyalardan haberdar olun.

SAĞLIK BEYANI UYARISI

Ürünlerimizin hiçbiri ilgili mevzuat gereğince internetten satışı mümkün olmayan tıbbî cihazlar veya ilaç niteliğinde değildir.

Kaynakça: beslenmedestegi.com, Domates Tozu Üretiminde Farklı Kurutma İşlemlerinin Kullanımının Bazı Besinsel ve Kalite Kriterleri Üzerine Etkileri (T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜH. ANABİLİM DALI, Yüksek Lisans Tezi, Ayşe Sena Aydın, tez.sdu.edu.tr/Tezler/TF03239)