DÜNYA MAKARNA GÜNÜ

“Makarnayı ilk hangi ülke buldu?” dersek herhalde hepimizin aklına İtalyanlar gelir. Ama tarihi serencama bakıldığında, bu bilginin netliği hususunda bir vesika çıkmıyor karşımıza. Evet makarnayı yemek kültürü olarak kitlelere yayan ve markalaştıran ve hatta jenerik hale getiren İtalyanlar olabilir ama ilk çıkış noktasında Helenistik Döneme kadar uzanan Roma ve Eski Yunan kayıtlarına ulaşmış araştırmacılar. Hatta belli bazı kaynaklarda Araplar ve Çinliler tarafından milat öncesi yıllarda arpa şehriye formunda tüketildiğine dair metinler de geçmektedir.

Gelelim en yaygın rivayete. Bir İtalyan seyyah olan Marco Polo, 1200’lü yıllarda gerçekleştirdiği bir Çin seyahati esnasında spagetti makarnayı İtalyanlarla ile tanıştırdığı râvidir. Bundan sonraki senelerde ise üretim maliyetlerinin düşük olması, ulaşılabilir olması ve lezzetli tariflere bürünebilmesi nedenleriyle İtalya’da ciddi anlamda rağbet görüyor. Öyle ki; “al dante” kıvamı denilen daha diri ve dişe gelir formattaki makarna pişirme tekniğinin o zamanlarda keşfedildiği rivayet edilmektedir.

Teknolojik gelişimler, markalama teknikleri ve ekonomik imkanların doğru kullanımı gibi unsurlar ele alındığında özellikle 20. yüzyıla yaklaşılan dönemlerde İtalya bu besin maddesini iyiden iyiye sahiplenmiş, geliştirmiş ve tüm dünyada makarna denince akla gelen ilk ülke olmayı başarmıştır.

Sene 1995… Mavi gezegenimizin dört bir yanından Roma’ya gelen 40 kadîm makarna üreticisi Dünya Makarna Kongresinde bir araya geliyor. Hem kendi ortak sıkıntılarını, sektör vaziyetini, verileri konuşuyorlar. Hem de makarnanın tanıtımı, kitlelere ulaştırılması, farklı kültürlerde kendine yer bulabilmesi için bir dizi istişarelerde bulunuyorlar. Netice itibariyle 1998 senesinden itibaren 25 Ekim günü Dünya Makarna Günü olarak kutlanmaya başlıyor. Böylelikle her sene 25 Ekim gününde dünya üzerinde bir makarna sinerjisi oluşturulmaya çalışılıyor.

Dünya üzerindeki kültürlere, yapılış biçimlerine ve hatta üretim tekniklerine göre değişmekle birlikte söylenen o ki; dünyada 600 çeşit makarna vardır. Bu tabi ortalama ve yaklaşık bir rakam.

Spagetti, tortellini, ravioli, penne, gnocchi, lazanya ilk akla gelen ve global isimleriyle saymaya çalıştığımız makarna türleri. Ülkemizde burgu, düdük, fiyonk, kelebek, kuskus gibi farklı karşılıkları mevcut.

Makarnanın İtalyanca ve İngilizcedeki karşılığı “pasta” olarak geçiyor. Bu iki dilin, özellikle makarna kültürü anlamında global etkileri düşünüldüğünde diyebiliriz ki; makarnanın diğer adı “pasta” dır. Peki ya klasik makarnaya mukabil Türk mutfağında “erişte” olarak karşılık bulan tür hakkında neler söyleyebiliriz. Hadi gelin biraz erişteyi tahlil edelim.

Kelime kökenine bakıldığında Farsça karşımıza çıkıyor. “Rişte” olarak kayıtlara geçen sözcük Fars dilinde “ip, iplik, şerit” manasından evrilerek “şerit şeklinde kesilmiş hamur” olarak vücut buluyor. Zamanla modern şehir yaşamına geçen bireylerin mutfağında da kendine yer bulsa da, çıkış itibariyle taşrada ve köylerde yapılagelmesi “köy eriştesi” ismini almasına vesile oluyor.

Günümüz Türk toplumunun, koruyucu ve katkı içermeyen doğal gıda maddelerinin başına “köy” sıfatını koymasından mütevellit bu ürünün de ismi “köy eriştesi” olarak iştihar buluyor. Aynen köy tarhanası, köy zeytini ya da köy salçası misallerinde olduğu gibi.

Köy eriştesi nasıl yapılır sorusunda vereceğimiz cevapla ev yapımı erişte hamuru nasıl yapılır sorusuna vereceğimiz cevaplar birbirinden çok farklı değil. Hatta sadece ortam farklı diyebiliriz. Zira esas mantık su, makarnalık un, yumurta ve tuz. Herkesin damak tadı farklı, kültürü farklı sabitesinden hareketle bu malzemelerin dengeli kullanımı ev yapımı eriştenin diğer ifadeyle köy eriştesinin hammaddesini oluşturuyor.

Yukarıda bahsettiğimiz üzere, eriştenin içeriği yemek kültürü ve damak tadına göre değişir.

Mesela Egeye Dönüş olarak biz, Ev Yapımı Erişteler ürün grubumuzda, sebzeli erişte çeşitlerimizin içine süt koyuyor ve bunu ürün açıklamalarının yanı sıra ürün etiketlerinde de ifade ediyoruz. Lezzet ve besin değerlerini olumlu yönde etkiliyor. Zira sebzeli erişte türlerini daha ziyade anneler, küçük çocukları için alıyorlar. Ve yeterli miktarda sebze yediremedikleri anlarda, sebze püreli eriştelerle ikamesini yapmış oluyorlar.

Erişte hamurunun bünyesindeki yumurta miktarını belirleyen bazı parametreler var. Bunlardan ilk akla geleni yumurtanın bitmiş üründeki etkileri. Lezzet, koku, renk ve tabi ki maliyet. Ama ortalama bir değer zikretmek gerekirse 5 kilo erişteye 15-20 adet civarında yumurta girer. Adedin değişkenliğini, bitmiş üründeki beklentinin değişkenliği oluşturur.

Köy eriştesi ya da bir başka deyişle ev yapımı erişte fiyatları birkaç değişkene bağlıdır. Yıldan yıla ederleri değişsede, hamurunun formülü değişmediği müddetçe un, yumurta ve tuz girdilerinin işçilikle birlikte harmanlanması çok kabaca erişte fiyatlarını belli eder.

Egeye Dönüş Ev Eriştesi 3 farklı çeşidiyle gerçek köy eriştesi arayanların 1 numaralı tercihi olagelmiştir. Sade erişte, pancarlı erişte ve ıspanaklı erişte çeşitleri hiçbir kimyasal koruyucu içermeyen formülleri ile geleneksel yöntemler kullanılarak üretilmiştir. Ev yapımı erişte lezzetini arayanlar ve özleyenleri web sitemize davet ediyor, şimdiden Dünya Makarna Gününüzü kutluyoruz.