ÇİÇEK BAMYA NEDİR?

Bazı yörelerde kuru bamya yemeği olarak değil de kuru bamya çorbası olarak adlandırılmaktadır.

Mesela şu isimleri duyduğunuzda, bu harika lezzetten bahsedildiğini anlayabilirsiniz. Antep usulü etli kuru bamya, etli kuru bamya Antep usulü, Urfa usulü kuru bamya yemeği, etsiz kuru bamya yemeği, tavuk etli bamya yemeği, kıymalı kuru bamya, etli kuru çiçek bamya, kuru çiçek bamya çorbası, bamya çorbası, Konya usulü kuru çiçek bamya çorbası gibi farklı yöresel isimlerle listeyi uzatmak mümkündür.

Bu kadar farklı isimlendirilen doyurucu, besleyici ve bir o kadar da lezzet padişahı kuru bamya yemeği nasıl yapılır sorusunun iki ana başlığa ayrıldığını söyleyebiliriz.

Bu ana başlıklar şu iki soruya cevap olarak doğmaktadır:

Zeytinyağlı Kuru Bamya Yemeği Nasıl Pişirilir?

Etli Kuru Bamya Nasıl Pişirilir?

Şimdi kuru bamya yemeği ya da kuru bamya çorbası tarifimize geçelim.

Malzemeler:

1 veya 1,5 dizi kuru bamya

1 soğan

2 diş sarımsak

1 orta boy domates veya 4-5 kaşık domates sosu

Yarım çay bardağı zeytinyağı

1 tatlı kaşığı biber salçası, 1 tatlı kaşığı domates salçası

1 Limon, 2 yemek kaşığı sirke

Tuz, Karabiber

Yapılışı:

Kuru bamya pişirirken işinize yarayacak püf noktası olarak ufak bir detaydan bahsedelim. Bildiğiniz gibi bamya üzerinde ufak tüycükler bulunduran bir sebzedir. Bu tüycükleri ayıklamak için kuru ve temiz bir bez arasına bamya dizinizi koyun ve hafifçe ovalayın. Böylelikle daha pürüzsüz bir yüzey elde edeceksiniz.

Şimdi yapım aşamasına geçelim.

Taze bamya yemeği pişirirken de karşılaşılan salyalanma sorununu engellemek için püf noktası, bamyaları haşlarken, haşlama suyuna limon dilimleri eklemektir.

Bir tencereye bamyaların üzerini geçecek kadar su, yarım limon suyu ve 1-2 yaprak limon kabuğu, 2 yemek kaşığı sirke koyun. Bamyaları haşlayıp süzün ve hassas bir şekilde iplerinden sıyırın.

Ayrı bir tencerede, zeytinyağında soğan ve sarımsağı pembeleşene kadar kavurun ve domatesi ekleyip kavurmaya devam edin. Ardından salçaları ekleyip kokusunu çıkana kadar kavurma işlemini sürdürün. Bu aşamada artık üzerine 4-5 bardak sıcak su ilave edip malzemelerin özleşmesini sağlayabilirsiniz. Yaklaşık 2-3 dakika kaynayan sosun üzerine, daha önceden haşlayıp süzdüğünüz bamyaları ilave edin ve 20-30 dk. kadar kısık ateşte kaynatın.

Tuz ve karabiber ilavesi ile son dokunuş olarak az miktarda isteğe bağlı limon suyu ekleyebilirsiniz.

Afiyet olsun.

Malzemeler:

1 veya 1,5 dizi kuru bamya

100-150 gr kuşbaşı et

1 soğan

2 diş sarımsak

1 yemek kaşığı domates ve biber karışık salça

4-5 yemek kaşığı zeytinyağı veya 2 yemek kaşığı tereyağı

1 orta boy domates veya 4-5 kaşık domates sosu

2-3 yemek kaşığı sirke

Tuz, Karabiber

Yapılışı:

Tencereye suyu ekleyin, bamyaları iplerinden çıkararak tencerenin içine yerleştirin, sirkeyi de ekledikten sonra bamyalar yumuşayana kadar pişirin. (Not: Ezilecek kadar yumuşamamalıdır, zira sos ile birlikte biraz daha ateş göreceğini göz önünde bulundurmalısınız.)

Yukarıdaki tarifte birkaç püf noktasından bahsetmiştik, inceleyebilirsiniz.

Ayrı bir tencereye yağı ekleyin. Yemeklik doğradığınız soğanı ve sarımsağı pembeleşene kadar pişirin. Kuşbaşı eti de tencereye ekleyip suyunu salıncaya kadar kavurun, akabinde salça ve bamyaları ilave ederek kavurmaya devam edin.

Son aşamada yaklaşık 4 su bardağı su ilave edin ve orta ateşte etler ve bamyalar yumuşayana kadar pişirin. Bu süreç yaklaşık 40-50 dk. olmakla birlikte, ara ara malzemeleri kontrol ederek karar verebilirsiniz.

Afiyet olsun.

Türkiye coğrafi konum itibariyle, dört mevsimi ve buna bağlı olarak binlerce sebze/meyve çeşidini bağrında yetiştiren bir ülkedir. Haliyle doğusunda, batısında, güneyinde, kuzeyinde beslenme çeşitliliği oldukça fazladır. Bu durumda bazı yörelerde bazı lezzetler belki de nadiren bilinmektedir. Kuru çiçek bamya da bu nadir ve yöresel lezzetlerden birisidir.

Kuru bamya nedir ve ne işe yarar diye soranları buraya alalım.

Öncelikle bamya kurusu deyince çoğu kişinin aklına kuru bamya tohumu gelmektedir. Bu tohum, bazı alternatif tıp tedavilerinde tercih edilmektedir. Ya da bamya bitkisinin çiçeğinin kurusu yine bitki çayı olarak tüketilebilen bir çay türüdür. Hatta hibiküs bitkisi ile benzerlik gösterir. Bununla birlikte, yazımızda bahsettiğimiz çiçek bamya kurusu, yemeklik olarak kullanılan bamya kurusudur.

Çiçek bamya kurusu, pratik olduğu kadar besleyici ve görsel şölen sunan muhteşem bir ana yemeğe dönüşebilir. Nasıl pişirileceği genelde merak edilir. Kuru bamya tarifleri çok çeşitli olmakla birlikte, iki farklı pişirme usulünden yukarıda bahsettik.

Henüz deneme aşamasında olan bazı çalışmalardan alınan sonuçlar umut verici. Beslenmesine bamya ekleyen ve eklemeyen iki grubun kan değerlerine göre, bamya tüketen gruptakilerin, kötü kolesterol değerinde düşüş gözlemlenmiştir.

Bamyanın da dâhil olduğu taze sebzeler sınıfından bol lifli gıdalarla beslenmek, özellikle akşam yemeklerinde glüten veya şeker ağırlıklı beslenme yerine, yüksek faydalı bir tablo karşınıza çıkaracaktır.

Kan şekerini hızlıca yükselten ve ardından sık sık acıkmanıza sebep olan beslenme biçiminden uzaklaşarak özellikle kuru bamyanın da dâhil olduğu pratik beslenme tariflerine geçmek, ömrünüze yapacağınız en faydalı yatırımlardan sayılabilir.

İnsanlar üzerinde 2011 yılında yapılan bir çalışma, bamya ile beslenildiğinde; bamyanın içindeki etken maddelerin, şekerli yiyecek tüketimi sonrasında, kan dolaşımındaki yüksek şeker oranının emilimini azaltıp; şeker oranını sabit tutmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.

 Zawahri Krasuna, "Lif aynı zamanda kan şekeri kontrolüne de yardımcı oluyor" diyor. “Şeker ve karbonhidratların emilimini yavaşlatarak çalışıyor. Bamya yüksek lifli harika bir besindir.” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.

Yarım fincan pişmiş bamya, 2 gramdan fazla lif sağlar; bu da yetişkinlerin bir günde ihtiyacı olanın neredeyse %10'unu oluşturur.

Bamya bitkisi yüksek oranda pektin adı verilen bir lif içerir. Zawahri Krasuna, "Pektin jel benzeri bir prebiyotik liftir, bu da bağırsaklarınızdaki iyi bakterileri beslediği anlamına gelir" diye açıklıyor. Mutlu bir mikrobiyom, daha az iltihaplanma ve şişkinlik ve daha iyi bağırsak boşaltımı anlamına gelir; bu özellikle kabızlığa eğilimliyseniz bu, iyi bir haberdir.

Kemikler için kalsiyum içeriğinin ne kadar önemli olduğu artık toplumca malumunuz.

Bamya, içerdiği kalsiyum sayesinde, güçlü kemiklere sahip olma aracıdır. Örneğin 4-5 kaşık pişmiş bamya, günlük kalsiyum ihtiyacınızın %6’sını karşılayabilir.

Yine K vitamini de özellikle çocukların büyüme sağlığında önemli rol oynar ve 4-5 kaşık pişmiş bamya, günlük K vitamini ihtiyacınızın %27’sini karşılayabilir.

Bamya, yüksek folat içeriği sayesinde; bebek bekleyen annelerin, bebeklerine faydalı besin sunma fırsatı sağlayan muhteşem bir besindir.

Tabi burada 2. bir soru devreye girer; bamya yemek gaz veya şişkinlik yapar mı?

Hayır, yüksek lif içeriği sayesinde bamya sindirim sistemi açısından oldukça yardımcı bir gıdadır.

Harika lif içeriği sayesinde, gaz yapmanın aksine sindirim sistemine yüksek fayda sağlar ve kabızlık sıkıntısına da kaliteli bir çözüm sunar.

Bamya, ek gıdaya geçiş sürecinde bebeklerin ilk besinleri arasında yer almıyor. 9. Ay itibariyle ufak denemelerle ve çorba vb. ezerek verebilirsiniz. Zira uzun lifli bir gıda olan bamyanın bu yapısı bebeklerin boğazına kaçma riski doğurabilir.

10 veya 12 kg bamyadan, ortalama 1 kg kuru bamya elde edildiğini düşünürsek; ve tabi kurutma sürecindeki işlemler ve saklama koşulları da eklenince, çiçek bamya kurusunun oldukça zahmetli bir ürün olduğunu belirtebiliriz.

İçeriğindeki K vitamini dolayısıyla; kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerin bamya tüketim sıklığını düşürmesi önerilebilir.

Rüyada görülen taze bamyanın ferahlığa ve fakat kuru bamyanın ise üzüntü ve kedere işaret ettiği söylenir.

Sağlıklı Günler Dileriz

Egeye Dönüş Kalem Ekibi

Kaynakça:

academic.oup.com/jnci/article/102/9/614/893779