CENNET HURMASI NASIL TÜKETİLİR?

Cennet hurmasının faydaları nelerdir öğrenmiş olduk. Yaş hurma mı kuru hurma mı aralarında bir kıyas yapma imkânımız oldu. Hurma tansiyonu yükseltir mi sorusunun cevabını aradık birlikte. Cennet hurması kabızlık yapar mı diye kafalarda bir soru işareti vardı, cevap vermeye çalıştık. Cennet hurması kilo aldırır mı yoksa zayıflamaya yardımcı mı olur mevzuunu tahlil ettik. Şeker hastaları cennet hurması yiyebilir mi yiyemez mi? Meyveyi derinlemesine inceleyerek bir çıkarımda bulunmaya çalıştık. Cennet hurmasının yan etkileri var mı varsa hurmanın yan etkileri nelerdir hususunu madde madde izah etmeye çalıştık.

Şimdiki yazımızda ise cennet hurmasının tüketim usullerine bakacağız hep birlikte. Kabuğuyla, çekirdeğiyle, sapıyla daha yakından tanıyacağız bu meyveyi. İştah açan yeni başlıklar geliyor, kahveniz hazırsa başlayalım.

Bilindiği üzere cennet hurması lifli bir meyve.

Kurutulmuş formu üzerinden fikir yürütecek olursak; lifli yapısının yanı sıra meyve şekeri oranı da gayet yüksek. Lif içeriği sindirim kolaylığı sağlarken şeker oranı da tok tutucu bir özellik olarak karşımıza çıkıyor. Bu yüzden özellikle diyet listelerinin üst sıralarında yer alıyor. Ara öğün atıştırmalıklarında (limitler aşılmadığı taktirde) vazgeçilmez bir meyve olan kuru cennet hurması, her an elimizin altında bulunması gereken bir cankurtaran vazifesi görüyor adeta.

Bu soruyla zaman zaman karşılaşıyoruz. Ancak buradaki kasıt cennet hurmasından ziyade halk arasında Medine hurması diye de bilinen çok eskilerden beri özellikle Ramazan sofralarımızı şenlendiren farklı bir meyve türüdür. Yeri gelmişken bildiğimiz kadarıyla cevaplamaya çalışalım.

Tarihi süreçte, Peygamberimiz zamanında Allah’ın birliği ve tekliği üzerine inşa edilen metaforik bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Peygamberimizin hâl ve harekâtında, tüketim usullerinde, günlük yaşam tarzındaki usulü gereği hep tek sayıyla hareket etmesi üzerine böyle bir alışkanlık peyda olmuş olabilir. 1-3-5 gibi tek sayılarla tekrar eden davranış modellemesi sonucu Vâhidiyet ve Ehadiyete ithafen yerleşmiş bir kültürel modeldir diyebiliriz.

Cennet Hurması Yoğurtla Yenir Mi?

Künefe yanına süt, baklava yanına kaymak, tahinli pide ayran, karpuzun yanına peynir, bal ve kaymak…

Görüleceği üzere şeker oranı yüksek besinlerin yanına sürekli süt mamulü ile destek veren bir tüketim alışkanlığımız var. Yoğurdun da bir süt mamulü olduğunu düşünürsek, hurmanın barındırdığı yüksek meyve şekeri oranını dengelemesi adına yoğurtla birlikte de tüketim şekli mevcuttur. Sadece hissedilen şekeri dengelemekle kalmayıp uzun süre tokluk sağladığı da gözlemlenmiştir. Bunun da en büyük sebebi, lifli bir gıda olan cennet hurmasının, protein yönünden zengin bir besin olan yoğurtla birleşmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Cennet hurmasının dalındaki taze halinden askıdaki kuru vaziyetine kadar tüm merhaleleri iyi bilirsek hangi aşamada cennet hurması kabuğuyla tüketilebilir hangi aşamada tüketilemez sorusunun cevabını bulmuş oluruz.

Dalında yumuşamadan koparılan hurma (cinsine bağlı olarak değişmekle birlikte) kütür kütür bildiğimiz elma gibi kabuğuyla tüketilebilir. Bazı cinsleri ağızda kekremsi bir tat bırakacağı için bu halde bile tüketime pek uygun değildir. Olgunlaşmaya ve rengi turuncuya dönmeye başlayan hurmaların kabukları zamanla kalınlaşacağı için, bu kıvamdaki cennet hurmalarının kabuklarının soyularak tüketilmesi daha iyi olur.

Son olarak; eğer kurutulmuş cennet hurması tüketmek istiyorsak, doğru cins cennet hurmalarının henüz tam olgunlaşmadan dalından kopartılıp, kabuklarının soyulup, iplere ya da askılara asmak marifetiyle kurutulmalarının ardından tüketimi uygundur.

Üretim usulüne bakıldığında ilginç bir kuruma serüveni barındırır cennet hurması.

Öncelikle dalında hafiften olgunlaşmaya yüz tutan meyveler, henüz yumuşayıp turuncu rengine bürünmeden hasadı yapılır. Sap kısmından uç kısmına doğru dikey bir şekilde soyulur. Akabinde sap kısımlarından bir ipe bağlanıp ya da askıya asılıp açık havada kurumaya bırakılır. Yoğun rüzgâr ve hafif güneş alan teraslarda yaklaşık 1 ay boyunca kurumaya devam eden meyve aynı zamanda iç kısımlarından da olgunlaşmaya başlar. Yani kurutulmuş cennet hurması ilginç bir şekilde, askıda geçirdiği 1 ay zarfında hem olgunlaşır hem de kurur. Üstelik kabuğu soyulmuş bir şekilde.

Askılardan alınıp depolama işlemi için kasalara konan kurutulmuş cennet hurmaları soğuyan havayla birlikte tabiri caizse bir kılıf giymeye başlar. Teknik ifadeyle “nişasta retrogradasyonu” denilen bu form değişikliği, kurutulmuş cennet hurmasının dış yüzeyinde pudra şekerine benzer bir beyaz kitle şeklinde kendini gösterir. Bu görüntü haricen ilave edilmiş un, pudra şekeri veya bir koruyucu katkı değildir. Meyvenin barındırdığı nişastanın kristalize olması hâlidir. Tüketime mâni bir durum teşkil etmez. Aynı görüntüyü ince kabuklu kuru incirlerde de görmemiz mümkündür. Bu tarz bir durumda kuru meyveyi yıkayıp tüketme zorunluluğu yoktur. Ancak hijyen kaygısından ötürü yıkanan kuru meyveler muhakkak surette tüketilmelidir. Aksi taktirde ıslak bir şekilde kalan kuru meyve, nemlenmeden ötürü birkaç gün içinde kararacak ya da lokal küflenmeler meydana getirecektir.

Kurutulmadan önce soyulan cennet hurmalarından bahsetmiştik. Bu işlem esnasında tonlarca meyve soyulurken kilolarca cennet elması kabuğu atığı oluşur. Bunları değerlendirmenin en kolay ve faydalı 2 yolu; kompost ya da sirke yapmaktır. Zira tamamen el işçiliği ile bu ürünün soyumunu ve kurutmasını yapan emekçi aileler, kabuklarını da bu 2 şekilde değerlendirirler.

Cennet hurması türleri incelendiğinde, en azından ülkemizde yetişen türler için genel anlamda kakaolu (çekirdekli) ve çekirdeksiz hurmaları gözlemlemek mümkündür. Literatürde özellikle çekirdeğiyle ilgili kayda değer bir bilgiye rastlayamasak da, özellikle kakaolu (çekirdekli) cennet hurması tüketirken çekirdeğine çok dikkat etmek gerektiğini ifade etmeliyiz. Zira sert yapısı ve sivri ucu sebebiyle ağız içi yaralanmalara müsait bir şekli vardır.

Meyve neslinin devamını sağlamanın haricinde ilave bir bilgi ya da faydaya rastlanmamıştır.

Meyvenin dalda olgunlaşmaya başlaması yöreden yöreye değişmekle birlikte Eylül sonu ile Kasım başı arasındadır diyebiliriz. Olgun taze cennet hurması için en iyi dönem Ekim-Kasım ayları iken, kurutulmuş cennet hurması için satışa hazır hale geldiği dönemin Kasım ayı içerisinde olduğu söylenebilir. Saklama şartlarına bağlı olarak 5-6 ay boyunca keyifle tüketilebilir.

Hem taze cennet hurması hem de kurutulmuş cennet hurması için, porsiyonun yanına en çok yakışan gıdalar; tahin, ceviz, fıstık, kaymak olarak sıralanabilir. Damak tadına göre tercihler değişse de genel itibariyle saydığımız yan ürünler cennet hurması tüketimini daha leziz hale getirebilir.

Bu sorunun cevabı meyveyi ne için tükettiğimizle doğrudan alakalıdır. Eğer ağız tadı için yiyorsak ve bilinen bir sağlık sorunumuz yoksa çok abartmadan günde 1-2 cennet hurması kurusu yeterli olacakken, diyet listemizde var ve ara öğünlerde tüketmek niyetindeysek tamamen diyetisyenimizin veya başvurduğumuz hekimin tavsiyeleri doğrultusunda tüketim yapmalıyız. Zira barındırdığı lif oranı, meyve şekeri gibi besin değerlerine mukabil tüketecek bireyin kan değerleri, bünyenin bu meyveye olan ihtiyacı gibi unsurlar günde kaç adet hurma yemeli sorusuna verilecek en net cevabı oluşturur.

Cennet hurması çok güzel bir meyve olduğuna yazımız boyunca değindik. Peki tazesinden daha da şahane bir lezzet olan, adeta lokum gibi şeklinde tanımlanan cennet hurması kurusunun en güzeline nereden ulaşabilirsiniz?

Cevap burada...

Afiyet olsun.

Egeye Dönüş Kalem Ekibi