BİBERİYENİN FAYDALARI ve ZARARLARI NELERDİR?

Ballıbabagiller (Lamiacea) familyasına mensup çok önemli bir tıbbi ve aromatik bitki türüdür. Latincesi; “Rosmarinus officinalis L.” olarak kayıtlarda geçer. Anadolu topraklarında “biberiye” haricinde farklı isimlendirmeleri de mevcuttur. Kuşdili, hasalbal ve akpüren akla gelen ilk isimlendirmelerdendir. Genel itibariyle Ege ve Akdeniz sahil kesiminde maki florasında yetişir. Ülkemizde biberiyenin ekimi ve kültürü yok denecek kadar azdır.

Helenistik dönemde tariflerin lezzetlendirilmesi ve tıbbi tedavi amacıyla kullanılsa da günümüzde renkli ve kokulu kozmetik, eczacılık ve gıda gibi birçok alanda kullanılmaktadır. İşin tıbbi kısmında referans alınan değerler biberiyenin antibakteriyel, antioksidan, antiviral ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri olsa da gıdai kısmında genel itibariyle aromatik özellikleri göze çarpar. Bu yüzdendir ki; bitki çaylarında ve her türlü et yemeğinde kullanımı yaygındır.

Yukarıda da beyan ettiğimiz üzere; tıp alanında etken madde olarak reçetelere giren biberiyenin, en kilit özellikleri antibakteriyel oluşu, antiviral ve antioksidan hasiyetlere sahip oluşudur. Bağışıklık sistemindeki pozitif etkileri nedeniyle de vazgeçilmez tıbbi bitkilerden biridir. Biberiyenin faydası tamamen kullanım formu ve çevresel etmenlere göre de değişiklik gösterebilir. Taze hali, kuru hali, uçucu yağı ya da ekstraktı farklı amaçlarla kullanılabilir. Biberiyenin yetiştiği bölge, hasat vakti, kullanılan bitki kısmı, fenolik yapısı, konsantrasyonu, ekstraksiyon usulü, oksidasyon koşulları da faydalarını etkileyici unsurlar olarak kayda geçmiştir.

(Kaynak: Biberiyenin Antioksidan Etkisi; Hatice Basmacıoğlu Malayoğlu; Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü)

Bitkisel tedavi sahasındaki uygulama metotlarından biri olan tıbbi çaylar, tek başına ya da birkaç tane doğal veya sentetik maddenin (drogun) birleşimiyle elde edilen, koruyucu ve tedavi edici özellikleri bulunan sulu bitkisel preparatlardır. Tıbbi ve aromatik bir bitki olan biberiye, çay şeklinde düzenli ve hekim kontrolünde tüketildiğinde romatizma, unutkanlık ve hafıza zayıflığı, yorgunluk, yüksek kolesterol gibi rahatsızlıklarda olumlu sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Kas ağrılarını hafifletici özelliğe sahip olduğu için regl döneminde tüketiminin hem âdet söktürücü özelliği hem de âdet ağrısını dindirici etkisi bilinmektedir.

(Kaynak: Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanım Alanları; Özlem Göktaş, Betül Gıdık; Bayburt Üniversitesi UBF Organik Tarım İşletmeciliği Bölümü)

Taze biberiye çayı ya da kuru biberiye çayı şeklinde ikiye ayrılan bir demleme tekniği mevcuttur. Elinizde taze biberiye varsa, bir büyük fincan için, 1-2 dal biberiyeyi cezvedeki soğuk suya atıp su kaynayana kadar içinden çıkarmayın. Kısık ateşte kaynama noktasına ulaşıldığında taze biberiye dallarını cezveden çıkarıp tüketebilirsiniz. Elinizde kuru biberiye varsa, yine 1 fincan kuru biberiye çayı için, 2 çay kaşığı kurutulmuş biberiyeyi, kaynamış suya atıp, ekstra kaynatma yapmadan 10 dakika boyunca demlenmesini bekleyin. Ardından süzüp afiyetle için. Tatlandırma için bal, limon, çubuk tarçın gibi ilaveler yapabilirsiniz.

Tavsiye edilen günlük biberiye çayı tüketimi, taze biberiyeden de olsa, kuru biberiyeden de olsa, tok karna 1 fincandır. Bu tüketim dozajı aşılmadığı müddetçe her gün içilmesinin tespit edilen bir zararı görülmemiştir. Her hâlükârda tıbbi bitkileri tüketmeden evvel, muhakkak sûrette hekim kontrol ve onayı gereklidir. Zira bilmediğimiz ya da farkında olmadığımız bir rahatsızlığımız, bitki çayı tüketiminde ortaya çıkabilir, nüksedebilir ya da bünyemiz bitki çayındaki etken maddeye reaksiyon gösterebilir.

Biberiyenin antibakteriyel, antioksidan, antiviral ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkilerinden bahsetmiştik. Bu etkiler nedeniyle, kanamalı hastalığa sahip olan bireyler, mide ülseri olanlar, epilepsi ve yüksek tansiyona sahip kişiler ve son olarak kan sulandırıcı kullananlara biberiye çayı tavsiye edilmiyor. Zira bu rahatsızlıkları olanlara biberiye çayının yan etkileri olabilir. Epilepsi krizi, ülserin şiddetlenmesi ve tansiyon dengesizliğine sebep olabilir.

Biberiye, karakteri itibariyle yoğun bir aroma ve yanlış demlendiğinde acımsı bir tada sahip olan aromatik bir bitkidir. Yukarıda bahsettiğimiz şekliyle yeterli bir biçimde demlenen biberiye çayı, tek başına tüketilebileceği gibi limon, çubuk tarçın ya da çam balı ile tatlandırılarak da tüketilebilir. Biberiye çayının günde 1 fincan tüketilmesi tavsiye ediliyor. Aşırı tüketimi yan etkilere sebep olabilir.

Taze ya da kurutulmuş biberiye ile demlediğiniz bitki çayına ister limon sıkabilir isterseniz de içine taze limon ya da kurutulmuş limon dilimleri ilave ederek çayınızı aromatik hale getirebilirsiniz.

Biberiye çayı tok mu içilir aç karna mı diye kafalarda hep bir soru işareti olmuştur. Genel itibariyle tavsiye edilen tüketim usulü; yemeklerden sonra tok karna şeklindedir. Ancak bir görüş de şudur ki; biberiye çayı aç karna tüketildiğinde ağrı hafifletici etkisi daha yüksek olur. Sabah mı, gün içinde mi, gece yatmadan önce mi biberiye çayı içilmesi hususunda ise net bir tavsiye olmamakla birlikte mühim olan husus günde 1 fincandan fazla içmemek gerektiği şeklindedir.

İlk etapta akla gelen bitki çayı formu olsa da bu aromatik bitkinin yemek tariflerinde de kullanımı çok yaygındır. Özellikle kırmızı et, balık ve tavuk yemeklerinde muhteşem bir aroma verici olarak karşımıza çıkar. Taze biberiyeye her an ulaşamayanlar benzeri bir etkiyi kurutulmuş biberiyede de yakalayabilirler. Tarif içindeki dengeli kullanımı, tarifinizi bambaşka bir seviyeye çıkartacaktır.

Biberiye çayının metabolizmayı hızlandırıcı etkisi bilinen özelliklerindendir. Bir detoks kaynağıdır. Şişkinlik sorunları olanlar ve ödem atmada sıkıntı yaşayanlar için tavsiye edildiği bilinmektedir. Tek başına zayıflatır gibi bir iddia bulunmasa da yanal destekler, düzenli bir yemek programı ve spor sayesinde kilo vermeye yardımcı olduğu gözlemlenmiştir.

Taze biberiye satışı, kargolama ve teslim sürelerinden ötürü bitkinin diriliğine olumsuz etki etsede, kurutulmuş biberiye arayanlar için akla gelen ilk adres olan Egeye Dönüş markası, Ege bölgesinden elde ettiği taze biberiyelerin hijyenik şartlarda kurutulmuş ve doğru paketlenmiş hallerini yıllardır sizlere ulaştırıyor.

Sağlıcakla kalınız…

Egeye Dönüş Kalem Ekibi