Ayçiçek Yağı ile Zeytinyağı Arasındaki Fark Nedir?
Bugünlerde ayçiçek yağı zamlandı haberlerini sıkça duyuyoruz. Hayatımızın olmazsa olmazı yağ ihtiyacını karşılamak için, ayçiçek yağı fiyatlarına zam oranı arttıkça, ayçiçek yağı yerine zeytinyağı kullanılır mı sorusu da akıllarda yer etmeye başladı.
Güzel memleketimizin verimli topraklarından, çok çeşitli yağlar elde edilir. Bu yazımızda, ayçiçek yağı mı zeytinyağı mı sorusuna cevap arıyoruz. Yıllardır süre gelen rekabette, hangisinin neden tercih edilmesi gerektiğine biraz değinelim istedik.
Öncelikle şu soruyu soralım: Yağ Nedir?
Günlük beslenme piramidimizdeki en temel besindir. Yağ seçimi belki de hayatımızdaki en önemli kararlardan birisidir. Çünkü neredeyse her öğünde herhangi bir yağ çeşidinin lezzetinden faydalanma ihtiyacı hissederiz.
Yağ Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli?
Bilimsel detaylara girmeden, şu köşede kısaca 3 terimden bahsedeceğiz: Doymamış Yağ, Doymuş Yağ ve Trans Yağ
Doymamış Yağ Nedir?
Adı üstünde kendisi doymamıştır. Dolayısı ile daha aktif ve dinamiktir. Gerekli görevleri yerine getirebilmek adına daha seri hareket edebilir. Burada bir çizgi filmi gözünüzün önüne getirin, sağlığı yerinde, güçlü bir güvenlik görevlisi olsun mesela. Herhangi bir sorun halinde veya rutin bir işlem sırasında, çok daha aktif hareket edebilecek ve bulunduğu alanı koruyabilecektir.
Örneğin, zeytinyağı ve ayçiçek yağı.
Doymuş Yağ Nedir?
Yine adı üstünde karnı çok tok, doymuştur. Hareket etmekte zorlanır. Görevini yerine getirirken, bir problem anında sorun çözerken oldukça yavaş hareket eder ve hatta bazen yerinden kalkamayacak kadar ağırlaşmıştır. Bu durumda bulunduğu alanı da daraltabilir. Örneğin tereyağı.
Trans Yağ Nedir?
Hani filmlerde arabalar robota dönüşüyor, transformers oluyor, bilirsiniz. Burada bahsettiğimiz trans yağ, yani değişime uğramış yağ, transformers kadar iyi bir dönüşüme uğramamıştır maalesef. Aksine kimyasal işleme maruz kalan sıvı yağların, katı yağa dönüşmüş halidir. Örneğin margarin.
Şimdi çok önemli bir kısma geldik.
Yağ seçimi yaparken birçok kriter değerlendirmekle birlikte, önceliğimiz doymamış yağ şeklinde olmalıdır.
Peki, doymamış yağlardan;
Zeytinyağı ile ayçiçek yağı arasındaki fark nedir?
Ayçiçek yağı; ayçiçeği bitkisinin çekirdeklerinden yani tohumlarından elde edilir. İçerisinde A ve E vitamini, Omega 6 barındırır. Bununla birlikte; Ülkemizde ve Dünya’da yaygın üretimi ve tüketimi olan bu yağ; ticari amaç ile daha uzun raf ömrüne sahip olması amacıyla, üretim aşamasında rafine edilir. Yani kimyasal uygulamaya maruz kalabilmektedir. Bu durum dolayısı ile içeriğindeki besin değerleri kaybolmaktadır. Sonuç olarak da, akıllara ayçiçek yağı zararlı mı acaba sorusu gelmektedir.
Zeytinyağı; zeytin meyvesinin yağının sıkılmasıyla elde edilir. Özellikle ticari kaygı olmaksızın; soğuk sıkım yöntemiyle veya naturel sızma yöntemiyle, hiçbir kimyasal işleme maruz bırakılmadan üretildiğinde; tüm besin değerlerini korur ve mucizevi bir sıvı elde edilebilir.
Zeytinyağı; 100’den fazla bileşen içerir, en çok öne çıkan; yüksek orandaki oleik asittir. En az %80 oranındadır. Bu madde, özellikle hücrelerin faydalı yağ asitlerini kolayca geçirebilmesini sağlar. En bariz zeytinyağı faydasını da; kalp-damar sağlığını koruması ve cildi yumuşatıp, pürüzsüzleştirmesi olarak belirtebiliriz.
Ayçiçek Yağı ile Zeytinyağı Arasında Seçim Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kızartma yaparken hangi yağ seçilmelidir, en çok merak edilen sorular arasındadır. Ayçiçek yağı ve zeytinyağının yanma derecesi arasındaki farkı bilirsek, daha bilinçli bir seçim yapabiliriz.
Soğuk sıkım yani rafine edilmemiş ayçiçek yağının yanma derecesi 107 derece iken; sızma zeytinyağının yanma derecesi 220 dereceye ulaşabilir. Yani, zeytinyağı, ısıya daha dayanıklıdır. Bu durumda, zeytinyağı ile kızartma yapılır mı diyorsanız, pek tabi yapılır diyebiliriz. Hatta kızartma için en doğru yağların başında, zeytinyağı gelir. (Kaynak: Prof. Dr. Fügen Durlu Özkaya)
Yanma derecesi daha düşük olan ayçiçek yağının yapısı, kızartma işlemi esnasında, daha çabuk bozulacaktır. Bu durumda, ayçiçek yağının yanlış kullanım sonucu, istenmeyen zararları oluşabilir. Rafine edilmiş ayçiçek yağı zararlı mıdır sorusuna cevap arıyorsanız; rafine demek kimyasal işlem demek diyoruz. Yani sorunun cevabı kendiliğinden ortaya çıkmış oluyor.
Sıcak yemeklerde, kızartmalarda, salatalarda, cildimiz için, naturel sızma zeytinyağı seçebildiğiniz gibi; zeytinyağının orijinal, harika tadını biraz daha fazla hissetmeyi arzu ederseniz; sadece içmek için bile olsa veya ekmek banarken, kahvaltılarda, salatalarda soğuk sıkım zeytinyağı tercih edilebilir.
Kek yaparken zeytinyağı kullanılır mı, sıkça sorulan sorular arasındadır. Zeytinyağının tat ve kokusunu yoğun hissetmemeyi tercih ederseniz, doğal üretilmiş, mümkünse organik ayçiçek yağı tercih edebilirsiniz. Bazen ayçiçek yağı ile zeytinyağı karıştırılır mı düşüncesi ile bazı tariflerde her ikisine de yer verilebiliyor. Eğer organik ayçiçek yağına ulaşma şansınız yok ise hindistan cevizi yağı, fıstık yağı, fındık yağı gibi sağlıklı alternatifleri de değerlendirebilirsiniz. Eğer hiç birisine ulaşma imkânınız bulunmuyor ise, doğru yöntemlerle, tadı ve aroması korunarak üretilmiş soğuk sıkım zeytinyağına bir şans vermelisiniz. Yaygın kanaatin aksine, doğru zeytinyağı keklerinizin lezzetini de arttıracaktır. Sağlık konusunda da tereddütünüz kalmayacaktır.
Ayçiçek yağı hangi yemeklerde kullanılır derseniz, şu yemeklerde mutlak surette kullanılmamasını öneririz: Zeytinyağlı barbunya, zeytinyağlı kereviz, zeytinyağlı dolma, zeytinyağlı sarma, zeytinyağlı bakla yemeği vb.
Peki, zeytinyağı ile kurabiye yapılır mı yine çok merak edilen bir konudur. Zeytinyağlı kurabiye tariflerimize buradan ulaşabilirsiniz ve birbirinden lezzetli kurabiyeleri, üstün lezzetli zeytinyağlarımız ile deneyebilirsiniz.
Saç bakımı, kadın ve erkek herkes için önemli bir konudur. Ayçiçek yağı aslında doğru ve doğal üretim ile elde edildiğinde, kaliteli bir E vitamini kaynağıdır fakat rafine ayçiçek yağı, artık bu faydalı vitamini içermemektedir. Buna karşın, zeytinyağı ile yapılan saç maskesi, saç masajı, zeytinyağı ile saç uzatma ve diğer saç bakım ihtiyaçlarınızı güvenle yapabilirsiniz.
Zeytinyağı ve ayçiçek yağı kalori farkını hesaplarken neleri göz önünde bulundurmalıyız?
100 gr zeytinyağı yerine ayçiçek yağı kullandığınızda daha az kalori almış olabileceğinizi düşünüyorsanız size doğru bilgiyi verelim. Ayçiçek yağı ile zeytinyağı kalori hesabına baktığımızda, her ikisinin de hemen hemen aynı kaloriyi içerdiğini görüyoruz.
Ayçiçek yağı ile zeytinyağı nasıl ayırt edilir?
Öncelikle renk farkı size yardımcı olacaktır. Ayçiçek yağı daha sarı renklidir, zeytinyağı ise koyu sarı veya yeşile çalan bir renge sahiptir. İkinci olarak koku farkı alabilirsiniz. Halis, temiz üretilmiş, saf zeytinyağı bazen çimen, bazen çağla, bazen taze kesilmiş ot bazen de zeytinin kendisi gibi kokar. Ayçiçek yağının daha kokusuz olduğunu belirtebiliriz.
Doğal yöntemlerle üretilmiş, aroması ve nefasetini koruyan, harika tadı ile sizi mest edecek zeytinyağına buradan ulaşabilirsiniz.
Zeytinyağı hakkında sıkça sorulan sorular;
Yemeklerde hangi sıvı yağ kullanılmalı?
Yemeklerde genel manada alışkanlık ayçiçek yağı kullanma şeklinde de olsa sağlıklı bir beslenme için yemeklerde de zeytinyağı kullanılması önerilmektedir.
Zeytinyağı mı daha sağlıklı ayçiçek yağı mı?
Zeytinyağı içerdiği bileşenler sebebiyle en sağlıklı sıvı yağdır.
Sıcak yemeklerde hangi yağ kullanılmalı?
Tüm yemeklerde zeytinyağı kullanmak sağlık açısından daha doğrudur. Sadece soğuk mezelerde değil sıcak yemeklerde de koku olmaksızın rahatlıkla zeytinyağı kullanılabilir.
Egeye Dönüş Kalem Ekibi
Kaynaklar:
https://www.doktorsaliheken.com/zeytinyagi
https://www.komilizeytinyagi.com.tr/yag-secimi-rehberi-en-saglikli-yag-hangisidir
https://tr.spot-the-difference.info/difference-between-sunflower-oil
https://tr.sputniknews.com/20200627/rafine-aycicek-yagi-kanseri-tetikleyebilir-1042334637.html
https://www.dilarakocak.com.tr/hangi-yaglar-tercih-edilmeli/
https://www.medicalpark.com.tr/trans-yag-nedir/hg-2459
https://www.ozgurniflioglu.com.tr/zeytinyagi-mi-aycicek-yagi-mi-yemeklerde/